<< К содержанию выпуска

Журнал	Методология и история психологии	Год	2018	Выпуск	4	Страницы	101–110
Раздел	Методология истории психологии	Тип	Научная статья	DOI	10.7868/S1819265318040106
Для цитаты	Вильш И. (2018). Методологические требования к научным теориям гуманитарной сферы // Методология и история психологии. Вып. 4. С. 101–110.

В статье представлены критические взгляды на существующие в гуманитарных науках теории, которые отражают лишь узкие сегменты реальности и зачастую не соответствуют критериям научной теории, являясь по существу эмпирическими обобщениями либо выражением собственных убеждений их создателей. Автор отстаивает точку зрения, согласно которой условием прогресса психологической науки является ее интеграция, которая может быть осуществлена только путем создания обобщающей психологической теории. Выделяется семнадцать условий, которым такая теория должна соответствовать: терминологическая конвенциональность; неизменность определений; точность; соблюдение законов науки; открытость; обобщенность; интегрированность; доказательность; объективность; стремление к истине; согласованность и логичность; следование принципу причинности; прогностичность; полнота; синтетичность, согласованность и краткость; ясность, прозрачность и недвусмысленность; единство критериев.

Ключевые слова: научная теория; интеграция психологического знания; гуманитарные науки; принципы построения обобщающей теории

• Bertalanffy L. von (1984). Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Frąckiewicz J. L. (1980). Systemy sprawnego działania. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Hall C. S., Lindsey G. (2001). Teorie osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kozielecki J. (1995). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie «Żak».
• Kozielecki J. (2001). Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie «Żak».
• Kuhn Th. S. (2001). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Lewowicki T. (1975). Psychologiczne różnice indywidualne a osią gnięcia uczniów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Lewowicki T. (2006). Pedagogika pracy i andragogika wobec europejskiej integracji i globalizacji – uwagi prowokacyjne // Pedagogika pracy i andragogika w konstelacji europejskiej i globalnej / red. Z. Wiatrowski. Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna; Oficyna Wydawnicza Włocławskiego Towarzystwa Naukowego.
• Malewski M. (1998). Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Mazur M. (1976). Cybernetyka i charakter. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Obuchowski K. (1985). Adaptacja twórcza. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Paszkiewicz E. (1983). Struktura teorii psychologicznych. Behawioryzm. Psychoanaliza. Psychologia humanistyczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Phillips D. C. (1992). The Social Scientist’s Bestiary: A Guide to Fabled Threats to, and Defenses of, Naturalistic Social Science. New York: Pergamon Press.
• Sampson E. (1990). Zmiany społeczne jako wyzwanie dla psychologii. Globalizacja a teoria osoby w psychologii // Nowiny Psychologiczne. N 1–2.
• Szaniawski I. (1976). Zawód i praca między diagnozą a prognozą. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Turner J. H. (2004). Struktura teorii socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wilsz J. (1989). Interdyscyplinarność naukowców funkcją integracji w nauce // Życie Szkoły Wyższej. N 3.
• Wilsz J. (1996). Znaczenie niekształtowalnych cech osobowości człowieka w procesie kształcenia przedzawodowego. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
• Wilsz J. (1999). Integracja w nauce i jej uwarunkowania // Prace naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria: Wychowanie Techniczne / red. K. Tubielewicz, J. Wilsz. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. N 3.
• Wilsz J. (2009). Teoria pracy. Implikacje dla pedagogiki pracy. Kraków: Oficyna Wydawnicza «Impuls».